به یادآوردن حجم زیادی از مطالب در امتحان یا کنکور یکی از نگرانی‌های بزرگ دانش‌آموزان است. روش های خلاصه نویسی مختلف کمک می‌کند تا این نگرانی کمتر شود. در ادامه همراه منتا باشید.
وقتی قرار است حجم زیادی از مطلب را بخوانیم و در جلسه امتحان یا کنکور آن را به خاطر بیاوریم، این دغدغه وجود دارد که کلمات کلیدی و مهم مطلب را خوب به یاد نیاوریم یا اینکه بعضی از مطالب را با هم اشتباه کنیم. بهترین شیوه‌ای که کمک می‌کند این مشکل به حداقل برسد، مرور دوباره و چندباره مطالب از روی یادداشت‌ها و خلاصه‌هایی است که نوشته‌ایم. اما چگونه برای امتحان هایمان خلاصه نویسی کنیم و بهترین روش های خلاصه نویسی کدامند؟
آنچه درباره خلاصه نویسی خواهید خواند:
- خلاصه نویسی چیست؟
- انواع روش های خلاصه نویسی
- اشتباهات رایج در خلاصه نویسی
- نکات طلایی برای خلاصه نویسی
خلاصه نویسی چیست؟
خلاصه‌نویسی را احتمالا بارها شنیده‌اید؛ اما بعضی از دانش‌آموزها مفهوم و کارکرد آن را درست متوجه نشده‌اند. در نتیجه خلاصه‌های بعضی از دانش‌آموزان از جزوه یا کتاب اصلی طولانی‌تر و پیچیده‌تر می‌شود! خلاصه کردن در واقع یادداشت کردن نکات کلیدی و مهم درس‌ها به لحن و زبان ساده و خودمانی است که هنگام مرور باعث شود لپ کلام و اصل موضوع را به یاد بیاورید.
خلاصه‌نویسی صحیح و اصولی باعث می‌شود در زمان امتحان یا نزدیک به کنکور بتوانید سریع بخش‌های مهم کتاب را از روی خلاصه‌ها بخوانید.
انواع روش های خلاصه نویسی
خط کشیدن و هایلایت کردن
یکی از ساده‌ترین روش های خلاصه‌برداری خط کشیدن زیر کلمات کلیدی و مهم یا هایلایت کردن آن‌هاست. دقت کنید فقط کلمات مهم و کاربردی را هایلایت کنید یا زیر آن‌ها خط بکشید. اگر قرار باشد همه جمله‌ها و کلمه‌ها هایلایت شوند یا زیر آن‌ها خط کشیده شود، در آن صورت متن خلاصه شده با متن اصلی مطلب تفاوتی ندارد! پس زمانی که مطالعه عمیق تمام شد، خلاصه‌نویسی به این سبک را شروع کنید.
حاشیه نویسی
حاشیه نویسی شیوه خلاصه‌نویسی تنبل وارانه برای زرنگ‌هاست! در این روش خلاصه نویسی که جزو شیوه یادداشت برداری به حساب می‌آید، در حاشیه کتاب درسی مفهوم هر پاراگراف به زبان خودمانی، در جمله‌ای کوتاه و با کمک کلمات کلیدی و مهم نوشته می‌شود. زمانی که درس را مرور می‌کنید، می‌توانید تمام قسمت‌های مهم را با همین حاشیه نویسی‌ها به سرعت بخوانید و مطالب را به خاطر بیاورید.
یادداشت برداری
در این شیوه خلاصه برداری، موضوع اصلی باز هم یادداشت کردن کلمات کلیدی و قسمت‌های اصلی هر درس است. برای این کار می‌توانید از دفتری جدا استفاده کنید.
یکی دیگر از روش‌های کاربردی خلاصه‌نویسی استفاده از روش یادداشت برداری کرنل است. شیوه یاداشت برداری کرنل به یک برگه نیاز دارد. برگه را به سه قسمت شامل یادداشت‌ها، سوال‌ها و خلاصه تقسیم کنید. یادداشت‌ها نکات مهم و اصلی هستند که موقع درس خواندن یا سر کلاس به آن‌ها برخورد می‌کنید. سوالات شامل نکات مهم‌تر و پرسش‌هایی است که در ذهنتان ایجاد شده است. بخش خلاصه هم شامل چکیده پرسش‌ها و سوال‌ها است.
نمودار درخت حافظه
در خلاصه‌برداری به روش درخت حافظه، خلاصه و نکات کلیدی مطلب به شکل درخت نوشته می‌شوند و ارتباط بین آن‌ها مشخص می‌شود. در این روش موضوع کلی هر مبحث، تنه درخت را شکل می‌دهد. موضوعات فرعی که مرتبط با مبحث اصلی هستند، به شکل شاخه‌های فرعی درخت نمایش داده می‌شوند. استفاده از رنگ‌ها و شکل‌ها هم کمک می‌کند تا هر موضوع از دیگری متمایز شود و باعث یادگیری فعال می‌شود. یادتان باشد قرار است خلاصه نویسی کنید؛ نه تکمیل نویسی! پس فقط کلمات و نکات کلیدی و مهم را یادداشت کنید.
اشتباهات رایج در خلاصه نویسی
همان طور که در ابتدای مطلب هم گفتیم، نوشتن خلاصه با این هدف انجام می‌شود که بتوانید بعدا در کمترین زمان، مطالب اصلی و نکات مهم درسی را بخوانید و مرور کنید. اما گاهی برخی روش های خلاصه نویسی اشتباه باعث می‌شوند که خلاصه‌ها، عملکردی که باید را نداشته باشند. بعضی از این اشتباه‌ها شامل موارد زیر هستند:
۱. خط کشیدن یا هایلایت کردن همه جمله‌ها و پاراگراف‌ها
۲. نوشتن عین عبارت‌ها و سطر به سطر مطلب
۳. استفاده نکردن از نشانه‌های اختصاری
۴. پراکنده نویسی
۵. مرور نکردن و استفاده نکردن از خلاصه‌ها
نکات طلایی برای خلاصه نویسی
رعایت نکات زیر باعث می‌شود که خلاصه نویسی‌های شما اصولی‌تر و موثرتر باشند:
۱. بعد از مطالعه کامل و درک عمیق مطلب، خلاصه کردن مطالب را شروع کنید. اگر از همان ابتدا شروع به نوشتن کنید، روی موضوع تسلط ندارید و مطالب را طولانی می‌نویسید.
۲. خلاصه‌های‌تان را واقعا خلاصه بنویسید! مختصر و مفید.
۳. خلاصه هر کس مخصوص خودش است، پس با لحن و زبان خودتان بنویسید.
۴. کلمه یا عبارت‌هایی که باعث می‌شوند یک خط یا پاراگراف را به خاطر بیاورید، یادداشت کنید.
۵. روی خلاصه‌ها تاریخ بزنید تا زمان‌های مرور آن را گم نکنید.
در این مطلب انواع روش های خلاصه نویسی را توضیح دادیم. شما از چه روش هایی برای خلاصه‌برداری دروس استفاده می‌کنید که ما به آن‌ها اشاره نکردیم؟ به نظر شما بهترین روش چیست؟ نظرات خود را با منتا و کاربران ما به اشتراک بگذارید.
