در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین معیارهای دانش‌آموزان موقع انتخاب رشته، رتبه بندی دانشگاه های ایران و کیفیت سطح علمی آن دانشگاه در ارائه رشته‌های مختلف است. آمار‌های سازمان سنجش نشان می‌دهد که دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان دیگر صرفا به آزاد یا دولتی‌بودن دانشگاه‌ها اکتفا نمی‌کنند و در تلاش هستند که در بهترین دانشگاه های ایران تحصیلات خود را به اتمام برسانند. البته توجه به این نکته می‌تواند در آینده شغلی و چگونگی یادگیری آن‌ها در طول سال‌های تحصیلشان تاثیر بگذارد. در این مقاله می‌خواهیم درباره رتبه بندی بهترین دانشگاه های ایران صحبت کنیم تا دانش‌آموزان با اطلاعات بیشتری مسیر تحصیلی خود را انتخاب کنند و در صورتی که می‌بایست بین چند دانشگاه یکی را برگزینند، بتوانند با انتخابی درست تحصیلات دانشگاهی خود را ادامه دهند:
رتبه بندی دانشگاه های ایران توسط موسسات بین‌المللی بر اساس چه معیارهایی انجام می‌شود؟
در سطح جهانی موسسات مختلفی مثل کیو اس و شانگهای (QS and Shanghai Ranking) وجود دارند که دانشگاههای جهان را رتبه‌بندی می‌کنند. هر کدام از این موسسات معیارهای متفاوتی برای رتبه‌دهی به دانشگاه‌ها دارند اما به طور کلی در تعدادی از معیارهای مهم و اساسی باهم مشترک هستند. دانشگاه های ایران هم بر اساس همین شاخص‌ها طبقه‌بندی می‌شوند. از جمله این شاخص‌های مهم عبارتند از: بررسی تعداد دانشجو نسبت به اعضای هیئت علمی، سطح مقاله‌های ارجاع‌شده به دانشگاه، دریافت مدال در زمینه‌های مختلف توسط دانشجویان و اساتید، تعداد اعضای هیئت علمی و ….
اما هر کشوری برای دسته‌بندی دانشگاههای خود تعدادی شاخص‌های داخلی و ملی نیز دارد که در ادامه به بررسی شاخص‌های داخلی کشور ایران می‌پردازیم.
رتبه بندی دانشگاه های ایران توسط وزارت علوم بر اساس چه معیارهایی انجام می‌شود؟
وزارت علوم کشورمان برای طبقه‌بندی بهترین دانشگاه های ایران علاوه بر توجه به معیارهای بین‌المللی، تعدادی شاخص‌های داخلی را هم لحاظ کرده‌است تا بتواند نیازمندی‌های بومی را برای این دسته‌بندی درنظر بگیرد. این شاخص‌ها به مواردی مانند: آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری، بین‌المللی سازی، اثرگذاری اقتصادی و خدمات اجتماعی، زیرساخت و تسهیلات تقسیم می‌شوند. در ادامه وزارت علوم بر اساس همین طبقه‌بندی، دانشگاه های ایران را به چهار دسته کلی تقسیم کرد: 1) دانشگاه جامع – 2) دانشگاه صنعتی – 3) دانشگاه هنر – 4) دانشگاههای علوم کشاورزی.
بهترین دانشگاه های ایران دارای چه رتبه داخلی و بین‌المللی هستند؟
البته با توجه به داخلی‌بودن ملاک‌های رتبه بندی دانشگاه های ایران، لزوما دانشگاههای ایرانی که دارای رتبه بالاتری در سطح جهانی هستند، در داخل هم بر همان معیارها تقسیم‌بندی نشده‌اند و ممکن است در ایران از رتبه پایین‌تری برخوردار باشند:
- دانشگاه تهران: رتبه 1 داخلی- رتبه 501 بین‌المللی
- دانشگاه علوم‌پزشکی ایران: رتبه 2 داخلی- رتبه 530 بین‌المللی
- دانشگاه امیرکبیر: رتبه 3 داخلی- رتبه 443 بین‌المللی
- دانشگاه صنعتی شریف: رتبه 4 داخلی- رتبه 380 بین‌المللی
- دانشگاه تربیت مدرس: رتبه 5 داخلی- رتبه 801 بین‌المللی
- دانشگاه علم و صنعت: رتبه 6 داخلی- رتبه 531 بین‌المللی
- دانشگاه فردوسی مشهد: رتبه 7 داخلی- رتبه 901 بین‌المللی
- دانشگاه شهید بهشتی: رتبه 8 داخلی- رتبه 1001 بین‌المللی
- دانشگاه اصفهان: رتبه 9 داخلی- رتبه 950 بین‌المللی
- دانشگاه شیراز: رتبه 10 داخلی- رتبه 751 بین‌المللی
البته باید به این موضوع هم توجه کرد که رتبه هر دانشگاه به صورت کلی، با رتبه آن دانشگاه در رشته‌های مختلف متفاوت است که در این‌جا به بیان رتبه کلی آن‌ها اکتفا کردیم.
در واقع، درست است که رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس ترکیبی از معیارهای داخلی و خارجی انجام شده است اما در این تقسیم‌بندی توجه بیشتر به شاخص‌های داخلی بوده است.
سخن آخر
به طور کلی رتبه بندی دانشگاه های ایران از جمله عوامل تاثیرگذار برای دانش‌آموزان در زمان انتخاب رشته است. توجه به این امر تلاش و رقابت داوطلبان را در سال کنکور برای کسب رتبه خوب و رسیدن به بهترین دانشگاه ها دوچندان می‌کند. از طرف دیگر چندسالی است که دانشگاه ها هم برای حضور در میان بهترین‌ها و کسب رتبه‌های خوب، فعالیت‌های علمی و پژوهشی خود را چه در سطح داخلی و چه در سطح بین‌المللی افزایش داده‌اند تا از رقابت با دیگر رقبای علمی عقب نمانند. پس این رتبه بندی دانشگاه های ایران علاوه بر ایجاد دغدغه‌مندی برای دانش‌آموزان، برای دانشگاه‌ها هم به عاملی جهت افزایش تولیدات علمی آن‌ها تبدیل شده است.
گروه آموزشی مُنتا با در نظر گرفتن نیاز دانش‌آموزان مبنی بر آگاهی بیشتر نسبت دانشگاه‌ها، در این مقاله به تفکیک معیارهای طبقه‌بندی و رتبه هر یک از دانشگاه‌ها پرداخته است.
منابع:
https://www.topuniversities.com/university-rankings
https://www.shanghairanking.com/
https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings
